KK1-0017 - Nat jaw prat na num la ai lam (The marriage before Christianity)

Full description

Transcription (La Ring) Ya nat jaw prat na num la ai bai tsun na yaw. Anhte Jinghpaw htung, Jinghpaw htunghking labau le, e nat jaw prat e gaw ndai hku re. Anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni gaw ya tim mung grai lata ai. Ahpyi lu ai kun i ndai kahpu kanau shada da sat hkat ai le nta langai ngai kaw na dai hku byin ai. Dai gaw shada da sat hkat ai gawmai gawsha lu ai labau lu ai ni re ngu dai hpe ma anhte gaw nla ai i. Rai na she ndang katsing si ai ndang si ai ngu gaw ma shangai nna si ai le, shangai ngut ai hte si ai, shangut ngut ai loi hkring rai jang si ai, shangai ngut ai hpang manga ya, kru ya rai jang si ai dai ni ma hkra gaw ndang e. E rai jang she e dai zawn re ai gawmai gawsha ngu ndai myen hku rai yang "Lamai" e dai lu ai ni hpe nla ai. Dai sagawn la nna she tinang mare kaw e tinang ra ai nnga jang htaw.. kaga mare de sa nna dai gaw myen hku gaw "Awng toi" ngu anhte Jinghpaw Wunpawng htunghking hku shamying ai rai jang gaw "Jang htung" ngu shatai na le i. Jang htung ngu shatai na nta kaw sa nga, sa nga nna lahkawng ya, masum ya mali ya dang dai gaw marai lahkawng sha sa ai. Ala marai lahkawng num sa yu ai le sa yaw ai. Htawra jinghku kasha shing nrai kahpu na kasha na matu she sa tam. Rai yang she "Humm shaga ai lailen masha hte kanawn mazum ai nsam lailen, tsun shaga ai ndai wa gaw tsang tsang rai hkrak ai lo" hpabaw amyu anhte gaw marip ngai ngai num la na wa marip rai jang marip kasha hpe nmai yaw ai gaw. Ngai nhkum rai jang nhkum kasha hpe nmai yaw ai e dai gaw nang chye na re. Rai jang she ngai gaw, ngai gaw maran.. maran nre ai kaga hpe yaw na. Wo ra htuk sai nga sai kaw na gaw nat jaw prat na yaw ndai gaw nat jaw prat na labau. "Htuk sai" nga jang dai yu sai, yu jang she shi gaw "Hpabaw kasha re amying kaning nga ai wa re, asak kade ning rai sai, dai ni ma hkra ndai kasa wa le i, ashe ndai jang htung ngu ai anhte Jinghpaw hku shamying ai gaw myen hku gaw awng toi nta le. Awng toi nta na dai jang htung wa hpe san. Jang htung wa gaw dai mare na rai nga gaw i rai jang gaw shi ma hkra tsun dan jang matsing gun la, moi na ni laika nchye myit hta matsing gun la wa sai. Yawng matsing ngut jang tinang mare de, lahkawng ya hkawm ai de masum ya hkawm ai de wa sai. Wa nna she jaba wa wawt ai le nat hku jaba wawt wawt yang she "Dai wa kaw hpru sai nga jang, la sha ni mung nchye ai num sha wa mung wa na wa hpe nmu yu nchye ai, la wa mung num jan wa chyang ai kun hpraw ai kun kadun ai kun galu ai kun hpum ai kun lasi ai kun nmu ai raitim mung jaba wawt wawt. Jaba hpru ai ngu jang gaw kaja ai le i awng myin (awng dang) ai, ndai wa awng myin sai nga jang gaw e awng myin sai nga jang e dai num la na na ni gaw "E.. la na" nga sai kaw na gaw dai awng toi nta de bai sa sai. Bai sa nna she dai wa gaw kaning re ndai jang htung wa gaw kaning rai bai chyi chyat na i, kaning bai gawn tek na i nga jang gaw shi gaw shanhte yi hkyen ai kun hkauna galaw ai kun dai shanhte chye ai le i. Yi hkyen ai rai jang gaw yi hkyen jang gaw "Yi hkyen, yi hkyen yi hkyen sa nga ma ai". Yi hkyen na yi hkyen ai yi hkyen hkyen ai nga shaloi gaw nte char ai le i. Yi hkyen ngut sai, ngut jang e ndai wa maram taw nga le ndai awng toi wa, ndai jang htung ngu ai wa Jinghpaw hku gaw jang htung ngu e jang htung wa gaw maram taw sai. Maram taw yang ya shanhte yi hkyen ngut sai e re majaw gaw shi sa yang sa na, dama ni sa wa yang sa wa na. "Ya shanhte yi hkyen sai rai yang gaw yi hkyen jang gaw yi sawm na le mam hkai na matu i dai nat ai nma hkru ai hte hpe sawm jang gaw shanhte gaw yi hkyen ai nga jang tsawmra tsan ai le i e dai de hpa majaw nga yang nhtoi ni nladaw ai dai zawn re nat jaw prat na gaw. Jaba hpru jang kahpu ni mung nchye kanu ni mung nchye kawa ni mung nchye kanau mung nmu dat dai hku lagu ra ai le. Num sa hprawn na nga jang e loimi kaji ai lasi ai kadun ai kaji ai rai jang gaw marai lahkawng sa na. Hpum hpum re n-gun ja na zawn rai jang gaw marai mali, la marai mali sa nna dai jang htung wa a nta kaw sa nga sa maram na le. Sa maram "Ya yi sawm sa wa sai" nga nna dai nta na ma ni hpe shangun na "Sa wa sai" nga jang dai ya yang gaw yi du na sai ngu ai aten lam kaw nmai ai. Lam kaw rai jang sinat hte hkan gap la ai kahpu ni le i. Rai jang htaw.. grai tsan ai kaw na yi kaw du sai, du na sai ngu jang, du na sai ngu ai aten hta lama rai nna nhkant man lu na (n maram masam lu nna) ndai hku sa yang gaw shanhte hpe naw hkan mu ai rai jang makoi mat na. Makoi mat nna htaw... grai tsan hkra wa shanhte nhtang yu tim nmu na hku ning ning re lam magaw zawn re kaw makoi nga nna she sa yang she shanhte num rai jang gaw lanyan na rai nga jang gaw hkan mu jang dai hku bai makoi. Nmu sai i nga jang yi du ni sai nga jang gaw nra nra grai tsan ai kaw na kagat jang shanhte yeik mi (chye mat na) mat na le i chye mat na. Dai majaw akatsi sha nra nra shanhte ma hkawm ai masha zawn zawn rai na gaw mi ma num sa yaw yang ma shanhte nchye ai gaw. Dai hku re majaw sa hkan nang na sa "Aging manat nna aging dun mat wa, wat jawm hpai, hpai nna she woo ndang hpai jang jahkrat jahkring mi jahkring nna bai dun dun yang num nnan jan gaw wo kaw magra nhkraw ai le i, le kaw magra ahpun kaw magra nam lam grai tsan ai re nga yang gaw wo kaw magra le kaw magra bai rai jang bai dun.. wat sumri hte gyit di na wat.. jawm hpai le lagaw de hpai, hkum kaw hpai ndai lahpa kaw hpai rai yang hpai.. hpai hkrai hpai.. Hkring nna hpai hpai wo nta du hkra hpai. E dai hku lagu nna "Ya du sai" nga jang she du sai nga jang, du sai nga ai lahkawng ya nga tim mung ndai ya na anhte ya na aprat na zawn zawn rai num nnan hte mu, la nnan hte mu mung nmu hkat shangun shi ai. Dai ndai jang htung nta awng toi nta kaw wa makoi da. Wa makoi da nna she ndai kaw na jang htung ni.. hte she "E.. anhte gaw dai nta ni anhte ni tsaw ai ra ai tsawm ai htap ai ngu nna ra nna anhte sa woi la saga ai lo.." nga nna htaw.. mayu ni kaw she ja hte i, ja nga jang ndai dai zawn re lagu ai rai jang gaw "Num san bau" ngu "Nsin ja" nga sa bang ai le. Nsin ja ngu bau gaw, dai num san bau ngu gaw e lahkam sanit hte kru re. Raitim kru gaw nau nlang ai, sanit malawng lang ai, lahkam sanit dai bau dwi lwi... nga baw le e manau hkan e dum ai hpungki jawng hkan e dum ai. E dai baw lahkam sanit, kru ma gaw kajai gaw kajai ma ai raitim kru gaw nau, nau pyi n re law nlang ai law. Num san bau gaw lahkam sanit ndai... ndai zawn re grup hkra re sanit le ndai hku lahkam ai. Lahkam sanit dai kaw she nsin ja ngu ai yu nga mayawn ngu ai kaw gaw Nga ndai daram ram law, ndai daram ram galu ai e kakang jahkraw ai dai zawn re matsat rai yang rai na shing lahkawng rai yang rai na dai hpe shingnam ma um dai Nga ma shingnam makai ma Nga ma makai, atsawm sha makai, makai ai mung dai njaw jang gaw jawat ai. "Dai njaw ai dai naw sharai mu" nga jang ja rang langai mi, ja rang langai mi ngu ai gaw ndai "Tawng she pasu" (pu jung) tawng she pasu dai zawn re ndai gaik mali manga re ai hpu, hpu nba ngu ai gaw gaik manga, gaik mali dai hku re. E dai z awn re langai mi galaw jang she ndai sumri makyit ai shajaw ya ai ngu bai galaw ai. Dai majaw yu nga mayawn ngu na atsawm.. sha makyit nna she wo.. de bai ning di, ndai ndai hpe mung manai ai mung atsawm sha hkayawm ra ai. Hkayawm nna mayu ga sa yang gaw ning ngu na di nna di nna bai hpa ngu na i grai.. hkungga ai ai baw kumla le ndai gyit ai kaw mung grai hkungga ai ngu hku kumla dai hku madun di nna. Shing rai she bai la sa jang mayu ni gaw i dai makyit ai ni yu, nba yan ni magyi magaw galaw ai kun atsawm sha ya ndai shi laika le "Tadin tsar" hte atsawm sha gyit nna dai atsawm sha hkayawp nna dai yu nga mayawn hte dai atsawm sha rai na, dai dama sa ai shana ma grai.. ahkyak ai. E sa tsun ai shaloi le i dai shanhte hpe e sa jahpu ai num nnan hpe e anhte lu sai ngu sa jahpu ai shaloi "E.. mayu du ni e daini gaw lo ninghtoi kaja mali kaja ning htoi hta anhte dama ni ja gun ai dama ni du sa ga ai lo.." nga yang wo ra ni gaw e nta langai ngai kaw gaw hkap shachyut ai da. Umm e atsawm.. sha dai hku di nna sa rai, e wo ra myit su ngu ga le e re ai dai zawn re ai mayu ni rai jang gaw "E.. sa wa marit sa wa marit" ngu na shanhte chyam yu ai le dai kaw mung shanhte naw chyam yu ai, dinglik yu ai ngu le. E.. ndai Jinghpaw ni gaw ndai kaw dap, daw dap daw dap kaw ndai ya anhte ya na hku tsun ga nga yang "Hall hkan" kaw wan dap tawn ai le i. Wan dap nga ai, dai wan dap nga ai ndai hku gaw shang wa ai, ndai hku gaw shawa dung ai. Ndai de gaw salang dung ai dap rai nga ndai de. Ndai nhtung ngu ai baw ndai de dap de ndai de, ndai maga de ndai maga de nang de ndai de gaw wo hku shang wa ai shawa dawtsa yawng... shang wa nna shang dung ai shara. Rai yang she dai mayu du ni gaw "Dung mu lo dama du ni e dung mu, dung mu" ngu ning hku nga atsawm madun ai raitim mung dama ni gaw nang de, lama rai nna rai yang "Dama ni, dama ni re i mayu du ni rai ni dama du ni rai ni" ngu wo ra wa gaw nchye Jinghpaw raitim mung nchye ai naw nga ai gaw rai jang nchye na sa dung shut jang gaw dung shut jang dai kaw gaw ja rang langai mi rai sai. "Nang mayu rai ni" nga jang gaw dai shut sai. Rai jang "E.. rai sai lo du ni e rai sai lo" wo ra de she, la ni gaw ndai hku gaw ndung ai gaw i "Rai sai lo, nang kaw rai sai lo mayu du ni e kabu sai lo aw law ga ai lo, ning rai na kabu gara hkap tau ai i, kabu gara hkap tau ai gaw grai kabu sai lo rai sai lo" ngu na wo ra de atsawm sha dung. Rai jang gaw shanhte grai.. kabu sai da. E dai shana na shanhte la sa ai dai makau grupyin na ma hkra shaga nna e shanhte ni dai hku mang gala akyu nhpyi ai le shanhte gaw hkristan prat nre nat jaw prat re majaw e dai hku di nna ya ndai num hpe e bai hkungran jang gaw nat jaw hku kumba ni hpani jung nna galaw ai. Rai yang ndai mayu du ni gaw myit hkrum sai atsawm sha dai shanhte la sa ai hpe hkap hpya sha nna mang gala nna ya shanhte ni bai wa nna dai hpabaw hpabaw, lama kana nga anhte gaw Malu nga yang anhte gaw Maroi hpe nambat masum hpe sa la jang gaw shingkawt ja ngu na dai dama ni hpe tsun dat ai le. "Dai kana nga ai yaw, kana hpe ndai shingkawt ja ngu ai ra na re, kana bawk nga ai" i anhte gaw kana bawk hpe nla nang Maroi hpe ra nga gaw. Rai jang ndai hpe shingkawt ja, rai jang ja tachyawp zawn re ni, ja na ladan zawn re ni jaw e dai zawn re jaw ra ai ngu na htet dat. Ya shanhte ndai nat jaw prat e gaw shingma lai nga nga ai. Nga ai, ya gaw shingma lai nga jang gaw sen mali hte sen manga re. E dai shingma lai nga gaw kanu, kanu hpe jaw ai le. E hpu nga ngu ai kaga tat tat (lak san) e dai hku. Rai jang she kaji ndai kaw ndai "Tawng she pasu" "Le.. shanhte nta de wa nna kashu kasha shaprat mayat maya u ga law.." nga nna manu mana le i "La sha, num sha ni shangai shaprat ya u ga" nga nna mang gala nna kaji dwi dai hku galaw ai wa hpe gaw, dai hpe gaw kaji .. kaji hpu ngu nna nga wuloi ndai daram re rung kra ai nga hpe jaw ra ai. E dai dan re dai hku rai galaw nna wo ra de mung ya hkungran ngut jang dai nat jaw prat e gaw hpabaw kamoi na hpabaw le baw nga nna dai kaw she hpu ja hpyi sha ai le. E dai zawn re dan rai na dai mayu ni gaw dai hkungran ai shaloi poi sa yang dai jaw ya ai ri nhtu le, jaw ya ai ri nhtu hte nri hte nhtu "Ndai gaw ndai gaw galoi mung ndai yan gaw hpabaw ru, kaning re machyi makaw kaning re ai raitim mung ngang kang ai, shut shai ai raitim mung ngang kang ai ndai hpri zawn ngang ai maka, ngang ai tsawra myit ngang kang ai sadi dung ai myit ndai hpri zawn rai nna ja na ngang kang mu ga" nga na ri nhtu, nri hte nhtu gyit nna dai kaw she nli ni ma naw shakap ai law. Dai hkai li le mam zawn re ni mung naw shakap ai. E ding re ni hpe she sa jaw, dai jaw sai kaw na gaw dai hkungran ngu sai dai hpu ni mung yawng bang ngut sai i. Rai jang e la wa thitsar hpauk (sadi ndung mat ai) num jan hpauk mat ai gaw nau n nga ai moi prat gaw. La wa ga sadi ndung mat nna num jan hpe e nta kaw dai gaw kanu kawa ni tsawra ai dai jaba wawt yang awng ai wa rai nga. Jinghpaw hku gaw Wunpawng ga hku gaw jaba hpru ai ngu ai rai nga. Dai gaw kajan ni kahpu ni kanu ni kawa dim ma hkra.. amyu ting ndai gaw kaja ai.. ngu nna la da ai wa re majaw ndai wa hpe lama rai nna num kaga sa ra, mahkawn sa ra nna n-gyi ba shangun ai i raitim mung ndai num hpe nwa shangun ai. Dai num jan hpe she e "Hka woi woi ai" ngu na she nta kaw woi nga nna ma shangai ngut hkra dai kaw woi nga. Dai num jan hpe la wa hpe tsun na rai nga le "Nang ndai la nmai ai" hpraw jaw ga nga jang dai num jan hpe gaw nga langai mi, gumhpraw palawng, gumhpraw kachyi, ja kachyi, ndai kaw gumhpraw lahkawn, ja tachawp, ja na ladan yawng jaw nna nga langai mi dai ma na gaw "Sumlai daw ai" ngu ai rai yang rai hpraw jaw ai ngu rai yang rai re dai nga langai mi dun jaw nna ma hpe gaw tinang la na. Shi hpe wa sa kau jang shi ma hte woi wa timmung ma kaba jang gaw anhte woi la na le" e.. dai hku rai na ndai hkungran ai num ngu ai kaw na lama shi nhka lu ai lo... nga jang mung ndai jaba hpru ai wa gaw num kaba nga nga na. Num kaji hpe le.. gawk langai mi wo gawk langai mi galaw nna dai kaw shan la ni hpe dai kaw nga shangun, dai kaw num kaba gaw jan nga taw nga. E dai hku rai na anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni a numwawn numla lam ngu ai dai majaw ndai wa wa mat ai lama rai yang anhte gaw mayu hku nna "Nang hpu grai bang sai, nang dama manu dan ai dama re hpu grai bang sai". Ya Jinghpaw ni kaga ni shanhte num sha lu na dut sha ai nga, ndut sha ai. Dama wa mung hpu law law bang ai anhte mung law law sharung ai. E shada da i ngai katsa anhte mayu ni mung dama hpe tsawra ai shagrau ai ngu jaw, dama wa mung ngai, ngai tsawra ai ngai kanyi katsa hpe hkungga ai ngai tsawra ai ngai la langai mi ngai la du ai wa re ngai nanhte kasha hpe ngai tsaw ai ra ai majaw ngai la ai" ngu ai hku shada da hpabaw ngu na i e myi man galaw ai hkungga la ra ai matut mahkai ai ngu nna anhte gaw dai hku di nna num hpe le ya na masha kaga ni zawn rai nna e bai hka wa mat bai la bai hka dai hku htung nnga ai. Moi.. kaw na ya du hkra dai hku rai na mayu ni wa bai sa jaw rai ndai zawn rai dai gaw nat jaw prat na re. Ya hpung prat na bai yaw. . Language as given: Jinghpaw